Американскиот претседател Џо Бајден во понеделникот ја објави дебитантската фотографија од вселенскиот телескоп James Webb на НАСА – слика од јато галаксии што го открива најдеталниот поглед на раниот универзум што некогаш бил виден.

Белата куќа даде мал поглед на првите слики во боја со висока резолуција на James Webb пред поголемото откривање на фотографии и спектрографски податоци што НАСА ги откри подоцна во вселенскиот центар Годард во предградието на Мериленд.

Опсерваторијата Webb вредна 9 милијарди долари, најголемиот и најмоќниот вселенски научен телескоп кој некогаш бил лансиран, е дизајниран да ѕирне низ космосот до зората на познатиот универзум, воведувајќи револуционерна ера на астрономски откритија.

Јато галаксии 800 милиони години помладо од Големата експлозија

Сликата што ја покажаа Бајден и шефот на НАСА, Бил Нелсон, покажува 4,6 милијарди години старо галаксиско јато наречено SMACS 0723, чија комбинирана маса делува како „гравитациона леќа“, искривувајќи го просторот за во голема мера да ја зголеми светлината што доаѓа од подалечните галаксии зад него.

Најмалку една од послабите, постари светла што се појавуваат во „позадината“ на фотографијата – комбинација од слики од различни бранови должини на светлина – датира повеќе од 13 милијарди години, рече Нелсон. Тоа го прави само 800 милиони години помлад од Големата експлозија, теоретската точка на палење што го започна ширењето на познатиот универзум пред околу 13,8 милијарди години.

„Тоа е нов прозорец во историјата на нашиот универзум“, рече Бајден пред да биде претставена сликата. „И денес ќе ја погледнеме првата светлина што ќе свети низ тој прозорец: светлина од други светови, ѕвезди кои орбитираат многу подалеку од нашиот. За мене е неверојатно“.

Неодамна, вселенската агенција ја објави листата на пет небесни тела избрани за своето деби на Webb. Тука спаѓаат SMACS 0723, дел од далечниот космос налик на скапоцен камен за кој НАСА вели дека нуди „најдетален поглед на раниот универзум досега“. Исто така, ја претставува најдлабоката и најострата инфрацрвена слика на далечниот космос некогаш направена.

Телескопот Webb е изграден по договор на воздушниот гигант Northrop Grumman Corp. Беше лансиран во вселената за НАСА и нејзините европски и канадски колеги на Божиќ 2021 година од Француска Гвајана, на североисточниот брег на Јужна Америка.

Долгоочекуваното објавување

Долгоочекуваното објавување на неговите први слики следи по шестмесечно далечинско развивање на различните компоненти на Webb, усогласување на огледалата и калибрирање на неговите инструменти.

Со Webb кој сега е фино подесен и целосно фокусиран, научниците ќе се впуштат во конкурентно избрана листа на мисии кои ја истражуваат еволуцијата на галаксиите, животниот циклус на ѕвездите, атмосферите на далечните егзопланети и месечините на нашиот надворешен Сончев систем.

Дизајниран да ги набљудува своите субјекти главно во инфрацрвениот спектар, Webb е околу 100 пати почувствителен од неговиот 30-годишен претходник, вселенскиот телескоп Hubble, кој работи главно во оптички и ултравиолетови бранови должини.

Многу поголемата површина за собирање светлина на примарното огледало на Webb – низа од 18 шестоаголни сегменти од позлатен метал берилиум – му овозможува да набљудува објекти на поголеми растојанија, па оттука и подалеку во времето, од Hubble или кој било друг телескоп.

Сите пет воведни цели на Webb претходно им беа познати на научниците. Меѓу нив има два огромни облаци од гас и прашина кои експлодираа во вселената при ѕвездени експлозии за да формираат инкубатори за нови ѕвезди – маглината Carina и маглината Јужен прстен, секоја оддалечена илјадници светлосни години од Земјата.

Спектографска анализа

Збирката вклучува и кластери галаксии познати како Стефановиот квинтет, кој првпат бил откриен во 1877 година и вклучува неколку галаксии опишани од НАСА како „заклучени во космички танц на повторени блиски средби“.

НАСА, исто така, ќе ја претстави првата спектрографска анализа на Webb на егзопланета – околу половина од масата на Јупитер оддалечена повеќе од 1.100 светлосни години – откривајќи ги молекуларните знаци на филтрирана светлина што минува низ нејзината атмосфера.