Контролирањето на временските прилики во некоја област би можело да стане изводливо ако делуваме на него на вистински начин и во вистинско време, покажаа јапонските научници со симулации на суперкомпјутер.

Во своето предавање за предвидливост од 1972 година, научникот Едвард Лоренц изнесе теза позната денес како ефект на пеперутка (butterfly effect). Таа се прашува „дали мавтањето со крилјата на пеперутката во Бразил може да предизвика торнадо во Тексас?“, а подоцна е поврзана со математичката теорија на хаос. Оваа теорија опишува сложени динамички системи кои се однесуваат на навидум непредвидлив начин, а нивниот исход во голема мера зависи од почетните услови – мала промена во нив може да доведе до хаотична промена подоцна.

Сето ова како основа на својата хипотеза сега е земено од страна на научниците од Институтот за компјутерски науки RIKEN во Јапонија, за да истражат дали луѓето можат да ја користат теоријата на хаос и ефектот на пеперутката во своја полза – за контрола на метеоролошките услови. Во природата, ситуацијата е слична, мала промена во почетните услови може да доведе до развој на многу различни услови малку подоцна, а современите суперкомпјутери можат доста добро да го изведат овој развој денес во нивните симулации.

Со помош на суперкомпјутери, тогаш, може да се пресмета како временските услови ќе се менуваат со текот на времето, па зошто да не се симулираат и што би се случило ако се обидеме да влијаеме на почетните услови? Како и таа пеперутката од предавањето на Лоренцо, научниците тргнаа да го откријат точното време и место, во рамките на метеоролошкиот систем, каде што треба да се интервенира за да се постигне посакуваниот исход. Тоа може да биде, на пример, само преместување на обилните врнежи од регион каде што ќе донесе голема штета на некој друг. Друга опција е да се пренасочат големите екстремни настани како што се торнада и бури, или да се создадат врнежи за да се избегнат локални суши – сето тоа без климатски инженеринг и влијание врз екосистемот на Земјата и глобалната клима.

Модел со три променливи – „пеперутката“ донесе одреден степен на контрола врз исходот на симулацијата

Оваа бескрајно мала интервенција на време, на вистинско место и на вистински начин, би се извршила со краткотрајна промена на локалната температура, која би послужила како „прекинувач“ за промена на развојот на облаците или слично, а по некое време ова човечкото влијание би се претворило во посакуваниот исход. Доколку се активираат доволно такви „прекинувачи“, локалните метеоролошки услови би можеле да станат попредвидливи и да се контролираат – сметаат овие Јапонци.

Досега имаат развиено само аналитички модел кој со помош на симулација на суперкомпјутер може да се користи за предвидување на резултатите од таквата манипулација со почетните услови за да се создаде посакуваниот метеоролошки исход. Велат дека нивната идеја и модел се само мал чекор кон понатамошни истражувања кои треба да се спроведат за воопшто да се размислува за ефективна контрола на времето.

Конечно, тие нагласуваат дека евентуалното експериментирање со ова во реалниот свет треба да се пристапи со крајна претпазливост. Предизвикувањето нарушување или промената на временските услови не може секогаш да има позитивен исход за секого, па затоа треба да се развијат протоколи што ќе ги усогласат социјалните, етичките и правните фактори кои влијаат на временските услови во реално време.