Во изминатите 500 милиони години, планетата, пет пати била сведок на периодот во текот на кој во трепкавото око на геолошката историја, исчезнале повеќе од половина живи суштества. Севкупно, повеќе од 90 проценти на видовите кои што некогаш оделе, пливале или ползеле на Земјата, сега се изумрени.
Првото масовно изумирање, се одиграло пред околу 445 милиони години. Во таканареченото „Ордовициско-силуриско изумирање“, исчезнале помеѓу 60 и 70 видови. Се верува дека до тоа истребување дошло преку краткото, но многу силно ледено доба.
Во тоа време, живиот свет во најголем дел се наоѓал во океаните. Научниците сметаат дека брзото формирање на глечери, го замрзнал најголемиот дел од водата на планетата и довел до драстичен пад на нивото на морето. Морските организми, како сунѓери и алги, најмногу страдале, исто така и школките, примитивните главоносци и рибите без вилица, наречени остракодерми.
Потоа пред околу 360 до 375 милиони години, следело таканареченото „Каснодевонско изумирање“ во кое што исчезнало до три четвртини од живиот свет. Повторно најмногу страдале морските организми, поради намаленото количество на кислород во океаните.
Како најголеми причини за таквото одвивање на работите, се вбројуваат: варирањето на нивото на океаните, климатските промени или пак удар од астероиди. Според една теорија, ширењето на копнената вегетација, довело до намалено количество на кислород во водите. Веројатно најпознатата жртва на „Каснодевонското изумирање“ се трилобитите, артроподи кои живееле на окенаското дно.
Предизвикана сама по себе, ударите на астероидите и вулканската активност, таа биолошка криза ги опустошила и океаните и копното. Некои научници веруваат дека траела со милиони години, додека пак други сметаат дека траела само 200000 години.
Тоа било единствениот пат кога масовно исчезнале инсектите. Исчезнале и последните преживеани видови трилобити, како и некои видови на ајкули и риби. На копното, истребени биле и комарците, повеќеметарски рептили на тревопасни животни.
Наредно следело „Тријаско-јурско истребување“ и исчезнување на 70-80 проценти видови, заради бројните и не многу разјаснети причини. Според една теорија, причина биле масовните ерупции на лава заедно со распаѓањето на суперконтинентот „Pangree“, кое следело со ослободување на голема количина јаглен-диоксид кое довело до брзи климатски промени. Иако некои научници се сомневаат и на астероидите, до сега не е пронајден ниту еден кратер.
На преминот од периодот тријас во јура, исчезнале многу видови на копнени животни, меѓу кои најголем број архосаурусу, предци на диносаурусите, но и денешните птици и крокодили. Исчезнат е и најголемиот дел на џиновските водоземци.
За сега последно, и веројатно најпознато масовно изумирање, се случило на крајот на периодот креда, пред 66 милиони години, по заслуга на астероидот кој удрил во областа на денешниот мексикански полуостров, Јукатан и оставил голем кратер.
Изумреле сите нелетечки диносауруси, но на копното преживеале најголемиот број на цицачи, крокодили, жаби и птици. Во морињата опстанале ајкулите, морските ѕвезди и ежовите.
Исчезнувањето на диносаурусите овозможило ширење на цицачите, што на крајот резултирало со исчезнување на хомосапиенс, видовите кои се извесно одговорни за шестото масовно изумирање.
Моментално, во Париз, во тек е собир на научници и дипломати од повеќе од 130 земји, кои после 15 години прават детална проценка на екосистемот.
Извор: B92.net